Theo Ths Nguyễn Tiến Lâm, có nhiều loại thuốc điều trị ức chế sự phát triển và nhân lên của virus HIV trong tế bào cơ thể người thuộc 1 trong 4 nhóm: Ức chế hòa màng, ức chế men sao chép ngược, ức chế tái tổ hợp vào nhân tế bào cơ thể người, ức chế men protease.

Đối với những nước còn hạn hẹp về nguồn lực như nước ta, trong thời gian trước những năm 2009, tiêu chuẩn bắt đầu điều trị bằng thuốc kháng virus khi bệnh nhân có số lượng tế bào miễn dịch CD4 dưới 200 tế bào/mm3. Trong Hướng dẫn Quốc gia về chẩn đoán, điều trị nhiễm HIV/AIDS ban hành ngày 19/8/2009, trên cơ sở xác định rõ hiệu quả của việc tiếp cận điều trị sớm bằng thuốc kháng virus ARV, Bộ Y tế đã hướng dẫn tiêu chuẩn bắt đầu điều trị ARV là khi bệnh nhân có CD4 dưới 350 tế bào/mm3 hoặc bệnh nhân nhiễm HIV chuyển sang AIDS giai đoạn 3 hoặc giai đoạn 4.

Đặc biệt, đối với những bệnh nhân bị đồng nhiễm viêm gan B với HIV thì việc tiếp cận sớm với điều trị bằng thuốc kháng virus ARV đồng thời có tác dụng điều trị ức chế virus viêm gan B như Tenofovir, Lamivudin sẽ ngăn chặn tiến triển của viêm gan B tới xơ gan và ung thư gan.

Những phụ nữ nhiễm HIV mang thai cần được theo dõi, quản lý và điều trị bằng thuốc ARV nếu mẹ đủ tiêu chuẩn điều trị, hoặc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con nếu mẹ chưa đủ tiêu chuẩn điều trị. Việc điều trị dự phòng cho mẹ, điều trị dự phòng cho trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV có hiệu quả to lớn, làm giảm tỷ lệ trẻ nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ sang con.

Phải dùng thuốc đều đặn suốt đời

Cấp thuốc ARV uống hàng tháng cho bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS tại Trung tâm y tế Việt Trì, Phú Thọ. Ảnh: T.L

Theo Ths Lâm, thuốc kháng virus ARV phải điều trị suốt đời, không sử dụng một thuốc hoặc hai thuốc mà phải kết hợp từ 3 thuốc trở lên mới có tác dụng ức chế phát triển virus HIV lâu dài, tránh được hiện tượng virus HIV kháng lại thuốc. Phải uống thuốc đều đặn hàng ngày, đúng giờ và thực hiện chế độ ăn phù hợp với từng loại thuốc được sử dụng, tránh ảnh hưởng đến sự hấp thu của thuốc. Không sử dụng rượu bia cùng với thuốc tránh xảy ra các tác dụng phụ không mong muốn, đặc biệt làm tăng nguy cơ gây độc tính đối với gan và thận. Uống đúng loại thuốc, uống đúng liều lượng thuốc, uống đúng thời gian, uống đều đặn hàng ngày được gọi là tuân thủ điều trị tốt. Tiếp cận sớm với điều trị ARV, sử dụng phác đồ đúng và tuân thủ điều trị tốt sẽ đảm bảo sự thành công, đem lại sức khỏe tốt cho bệnh nhân.

Tiếp cận sớm với điều trị bằng thuốc ARV giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục lại hệ thống miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh, đem lại tình trạng sức khỏe tốt cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, chỉ với theo dõi điều trị đều đặn và tuân thủ điều trị tốt mới đảm bảo hiệu quả điều trị lâu dài, tránh thất bại điều trị, tránh xuất hiện virus HIV kháng thuốc.

Trong suốt quá trình điều trị, cần phải luôn thực hiện phòng tránh lây nhiễm HIV cho cộng đồng bằng việc không sử dụng chung bơm kim tiêm và luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Thực hiện chế độ ăn uống hợp lý, đủ chất dinh dưỡng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, tác phong làm việc khoa học, tập thể dục thể thao, tham gia các hoạt động xã hội…sẽ đem lại sức khỏe tốt cho bệnh nhân.

 “Trong suốt quá trình điều trị bằng thuốc kháng virus ARV, cần thực hiện tốt lịch hẹn tái khám của bác sỹ. Cần giữ liên lạc thường xuyên với thầy thuốc trực tiếp theo dõi điều trị cho mình để thông báo kịp thời những diễn biến bất thường có thể xảy ra trong quá trình dùng thuốc, đảm bảo được thăm khám kịp thời và xử lý đúng đắn, đảm bảo hiệu quả điều trị”, Th.s Nguyễn Tiến Lâm cho hay.