Đồng chí Bùi Văn Cường - Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch Tổng LĐLĐVN, ĐBQH tỉnh Gia Lai - trả lời phỏng vấn báo chí tại Quốc hội chiều 8.6 về Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất”. Ảnh: HẢI NGUYỄN - L.Đ 

Thưa Chủ tịch, Thủ tướng Chính phủ vừa ký Quyết định số 655, phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các KCN-KCX”. Điều này có ý nghĩa thế nào đối với đời sống tinh thần, vật chất của công nhân lao động?

- Việc Thủ tướng Chính phủ vừa ký Quyết định số 655, phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các KCN-KCX đã có nhiều sự quan tâm tới công nhân lao động về đời sống vật chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, hiện nay đời sống của một bộ phận công nhân của khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN, KCX) còn nhiều khó khăn. Tổng LĐLĐVN đã đề xuất xây dựng đề án xây dựng thiết chế công đoàn phục vụ công nhân lao động tại KCN, KCX đã được Thủ tướng phê duyệt bằng Quyết định 655 ngày 12.5.2017. Theo đó, thiết chế của công đoàn gồm nhà ở, nhà trẻ, siêu thị công đoàn… cũng như tư vấn pháp luật, hoạt động chăm sóc y tế và các hoạt động khác theo nhu cầu công nhân lao động.

Mục tiêu tới năm 2020 sẽ xây dựng 50 thiết chế tại 50 KCN, KCX trong cả nước và tới năm 2030 phấn đấu tất cả KCN, KCX sẽ có thiết chế công đoàn. Ở đây, việc xây dựng thiết chế công đoàn phục vụ công nhân lao động phục vụ chăm lo của cả nước của tổ chức công đoàn với công nhân lao động; cũng là nơi tổ chức công đoàn thu hút NLĐ đến với tổ chức công đoàn, khi phê chuẩn công ước lao động (LĐ) và công đoàn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO); thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTA) mới.

Khi xây dựng các thiết chế này góp phần giải quyết vấn đề bức xúc của địa phương, chăm lo cho công nhân lao động bằng những việc làm cụ thể; góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của địa phương, thu hút đầu tư, giảm ùn tắc giao thông khi lượng lớn công nhân tan ca, vào làm.

Bên cạnh đó, có thiết chế đã đáp ứng nhu cầu rất thiết thực của công nhân lao động. Hiện các KCN, KCX mới đáp ứng 2-10% những nhu cầu tối thiểu về nhà ở, nhà trẻ, mua sắm các vật dụng thiết yếu, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, các hoạt động văn hoá thể thao… là những vấn đề mà công nhân rất bức xúc.

Trong thiết chế này có đề cập đến việc xây dựng nhà giá rẻ khoảng 100-200 triệu đồng/căn để bán cho đoàn viên, công nhân lao động. Xin Chủ tịch có thể cho biết rõ hơn về việc này?

- Chúng tôi tính toán toàn bộ phần hạ tầng, siêu thị, nhà ở, thiết chế, nơi sinh hoạt văn hoá thể thao… đầu tư bằng kinh phí công đoàn; hạ tầng công viên cây xanh tiền từ tổ chức công đoàn. Còn xây dựng sẽ có 2 dạng: Về nhà để bán, gồm 2 loại trả tiền ngay hoặc trả góp trong 10 năm. Chúng tôi tính toán mỗi cặp vợ chồng mỗi tháng tiết kiệm 1,8 - 2 triệu đồng thì 5-7 năm sẽ mua được nhà ở với diện tích 30m2. 

Đây là chương trình, dự án không có lợi nhuận, nên đã tính toán xin cơ chế: Nhà nước và địa phương cấp đất không thu tiền, địa phương hỗ trợ hạ tầng giao thông, điện nước đến chân công trình. Còn trong công trình đó thì lấy hoàn thiện từ tiết kiệm của hệ thống, và phần tiết giảm chi phí chúng tôi đã làm việc với Vicem, Viglacera… để giảm giá tối đa. Thiết kế thì có một mẫu chung dành cho tất cả các nơi, trừ móng do địa chất mỗi nơi khác nhau; chính sách của Nhà nước là không thu thuế của các công ty xây dựng… Ước tính đơn giá 4-5 triệu đồng/m2. Căn ở tầng cao 3-3,5 triệu đồng/m2. Ví dụ: 1 căn hộ 30m2 gồm phòng khách, phòng ngủ, bếp, nhà vệ sinh… sẽ có giá từ 100-150 triệu đồng.

Vậy tiêu chí lựa chọn đối tượng được mua căn hộ sẽ ưu tiên những đối tượng nào, thưa Chủ tịch?

- Chúng tôi đã xây dựng quy chế, quy chuẩn đối tượng được mua, phải là đoàn viên đang có khó khăn về nhà ở, đang làm việc tại các KCN, KCX. Phải làm chặt chẽ để tránh đầu cơ. Ví dụ, mua nhưng không có nhu cầu ở trong 5 năm đầu phải bán lại cho Ban quản lý (BQL) chứ không được bán trao tay. Chúng tôi cũng làm việc với hệ thống ngân hàng để cho công nhân vay ưu đãi trong 10 năm.

- Từ nay tới năm 2018 sẽ xây dựng 10 thiết chế với tổng số 10.000 căn hộ, thiết chế đầu tiên sẽ được triển khai tại Hà Nam, Quảng Nam và Tiền Giang. Từ năm 2019 trở đi sẽ xây tiếp 40 thiết chế nữa. Hiện chúng tôi đã làm việc với Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Hà Nam để thống nhất cơ chế đặc thù hỗ trợ, công việc của địa phương, để đẩy nhanh tiến độ vì nhu cầu rất lớn của công nhân lao động. Khoảng tháng 6 sang năm sẽ có khu thiết chế đầu tiên tại Hà Nam với hơn 1.000 căn hộ, tại Khu công nghiệp Đồng Văn (Hà Nam).

Để rút kinh nghiệm, chúng tôi đã đi vào Bình Dương, nghiên cứu kỹ ưu-nhược điểm để xây dựng sau sẽ tốt hơn. Ví dụ Bình Dương chỉ xây nhà các thiết chế phục vụ, công viên cây xanh ít… Còn chúng tôi làm tổng thể, công viên cây xanh và khi công nhân về sẽ thấy đó là nơi đáng sống, chứ không phải là nhà lắp ghép đơn thuần.

Kinh phí triển khai đề án sẽ được huy động như thế nào? Có những khó khăn, vướng mắc nào cần tháo gỡ, thưa Chủ tịch?

- Có chút vướng mắc là phải có tổng mức đầu tư của dự án, nhưng nếu đầu tư tổng mức đầu tư ấy như ở Hà Nam là 350 tỉ đồng mà chỉ 30-40% lấp đầy khu công nghiệp thì nguy hiểm, trong khi đó nguồn vốn có hạn. Tiền của cả tổ chức công đoàn tiết kiệm trong 5 năm có khảng 3.500 tỉ đồng cho đề án này; nguồn thứ 2 là xã hội hóa và thứ 3 là vay ngân hàng. Chúng tôi đã ban hành Nghị quyết để tiết kiệm 10% trong chi hành chính, chi phong trào… và hiện đang thực hiện.

Vậy Chủ tịch có mong muốn và đề xuất những gì để thực hiện tốt đề án này?

- Cơ chế chính sách theo Nghị định 100 của Chính phủ đã có, nhưng Nghị định 100 là về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, còn đây là nhà ở công nhân - đặc thù thì cần quan tâm và có chính sách ưu đãi hơn, Ví dụ thủ tục hành chính cần rút gọn, triển khai nhanh; cấp đất sạch ở địa phương. Nhu cầu thì có nhưng địa phương cũng có nơi ngân sách giải tỏa đền bù… cũng có nơi không đơn giản. Ví dụ Hà Nội, TPHCM nhu cầu lớn, công nhân lao động rất đông nhưng thu hồi đất không dễ. Hiện chúng tôi đang cùng địa phương phối hợp để giải quyết vấn đề này.

- Xin cảm ơn Chủ tịch!