Cuối năm 2001, tại xã Quỳnh Vinh, huyện Quỳnh Lưu (nay là thị xã Hoàng Mai) Công ty Xi-măng Hoàng Mai  đã chính thức cho ra đời những mẻ sản phẩm đầu tiên.

Kiểm tra quy trình sản xuất xi-măng Hoàng Mai.

Mặc dù với lợi thế gần vùng nguyên liệu, lại nhà máy mới, thiết bị, công nghệ hiện đại của châu Âu, song việc sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp gặp không ít khó khăn. Không chỉ gặp khó thị trường tiêu thụ mà điều quan trọng nhất là vấn đề tài chính. Theo quy trình, để đầu tư một nhà máy tầm cỡ như xi-măng Hoàng Mai thì phải có 30-40% vốn đối ứng (tự có), trong lúc đó, để xây dựng nhà máy này, tỉnh Nghệ An hầu như “tay không bắt giặc” (chỉ có đúng vỏn vẹn 1% vốn đối ứng, còn lại 99% vốn vay bằng ngoại tệ). Tại thời điểm đó, đồng ngoại tệ liên tục tăng giá so Việt Nam đồng. Có những năm, doanh nghiệp trả nợ vốn vay, tiền lãi khoảng 200 tỷ đồng nhưng phải trả đến 350 tỷ đồng tiền chênh lệch tỷ giá. Những bất cập về tài chính khiến giá thành sản phẩm cao hơn so thị trường... Theo tính toán, nếu để tình trạng tài chính này, xi-măng Hoàng Mai phải mất 26 năm mới trả nợ hết vốn vay.

Giám đốc Công ty cổ phần Xi-măng Hoàng Mai Nguyễn Quốc Việt là người có mặt trong những ngày đầu tiên xây dựng nhà máy cho biết, trước tình thế đó, Xi-măng Hoàng Mai cần sớm bàn giao về Tổng Công ty Công nghiệp xi-măng (VICEM) Việt Nam, nhờ đó, các khó khăn mới kịp thời được tháo gỡ. VICEM Việt Nam điều tiết thị trường nội bộ, đẩy nhanh việc tiêu thụ sản phẩm. Điều cốt lõi, xi-măng Hoàng Mai được Chính phủ và bộ ngành liên quan tạo điều kiện cho tiến hành tái cấu trúc tài chính. Tổng công ty “bơm” thêm 1.050 tỷ đồng vốn điều lệ. Doanh nghiệp còn được bộ, ngành T.Ư chấp thuận và ưu tiên vay Việt Nam đồng, lãi suất ưu đãi mua ngoại tệ trả nợ trước hạn.

Trong tiến trình đổi mới doanh nghiệp, đơn vị đã nhanh chóng tiến hành cổ phần hóa. Tháng 4-2008, Công ty CP Xi-măng Hoàng Mai chính thức đi vào hoạt động theo mô hình công ty cổ phần (sớm trước hai năm so với Quyết định 86/2005/QĐ-TTg ngày 22-5-2005 của Thủ tướng Chính phủ). Từ đây, doanh nghiệp đã thiết lập thành công nền tài chính an toàn, lành mạnh. VICEM còn cử cán bộ quản lý, chuyên gia kỹ thuật có nhiều kinh nghiệm từ xi-măng Hoàng Thạch về điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nhờ đó, nhiều sáng tiến kỹ thuật được phát huy, công tác vận hành, bảo dưỡng luôn được cải tiến, giảm thiểu thời gian dừng lò, sửa chữa nên đã nâng công suất lò nung lên trên 10% so thiết kế, đạt hơn 1,4 triệu tấn clinker/năm, tương đương hai triệu tấn xi-măng/năm...

Lung linh Hoàng Mai.

Phó Giám đốc Công ty CP Xi-măng Hoàng Mai Đặng Ngọc Long cho biết, sản phẩm nhà máy sản xuất đến đâu, tiêu thụ đến đó, đáp ứng thị trường trong nước và xuất khẩu; không những tham gia xây dựng công trình dân cư, mà còn tín nhiệm đưa vào xây dựng nhiều công trình trọng điểm quốc gia.

Cũng nhờ đó, từ năm 2008 trở đi, doanh nghiệp đã bắt đầu làm ăn có lãi, tức là chỉ mất sáu năm, thay cho 26 năm so tính toán trước đây. Xi-măng Hoàng Mai đã tạo việc làm ổn định cho hơn 850 lao động, trong đó phần đông là người địa phương với mức thu nhập 10 triệu đồng/tháng; nộp ngân sách bình quân 60-70 tỷ đồng/năm và hỗ trợ hơn 609 nghìn tấn xi-măng xây dựng nông thôn mới cho Nghệ An cùng đóng góp hơn 47,7 tỷ đồng cho công tác an sinh xã hội khác.

Hiện nay, Công ty CP Xi-măng Hoàng Mai đang chuẩn bị triển khai đầu tư nhà máy xi-măng công suất 12.000 tấn clinker/ngày tại Khu công nghiệp Hoàng Mai. Trong đó, giai đoạn 1, công suất 6.000 tấn clinker/ngày cùng trạm nghiền với tổng vốn đầu tư hơn 6.000 tỷ đồng. Công tác thăm dò, xác định trữ lượng chất lượng các mỏ nguyên liệu phục vụ nhà máy này đã hoàn thành và đang trình Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt. Nhà máy xi-măng Hoàng Mai đi vào hoạt động sẽ tiếp tục trở thành hạt nhân góp phần phát triển khu công nghiệp Hoàng Mai cũng như tạo sức hút phát triển khu đô thị thị xã Hoàng Mai.

Theo VICEM Hoàng MAI